توضیح کامل درباره ای اقوام کشور افغانستان

  متن زیر به ترتیب جمعیت چینش شده است

1-قوم پشتو(افغان)       2-قوم هزاره       3-قوم تاجیک

4-قوم ازبک              5-نورستانی        6-ایماق

7-بلو                   8-ترکمن           9-پشته ای 

                    توضیح کامل درباره ای

         قوم هزاره یکی از اقوام کشور افغانستان               

هزاره‌ها یکی از قوم‌های پارسی زبان افغانستان و خراسان قدیم و شیعه مذهب هستند که سومین گروه قومی عمده افغانستان را تشکیل می‌دهند. بر پایه بنابر برخی منابع جمعیت آنها تقریباً ۲۷٫۵ درصد جمعیت این کشور را تشکیل می‌دهند برخی ۱۸٪  و برخی دیگر از منابع ۱۰٪ عنوان می‌کنند.

هزاره‌ها مردمانی آمیخته از نژاد زردپوست و ایرانی نژاد هستند که فارسی‌زبان می‌باشند. هزاره‌ها در زمان حکومت شاه عباس صفوی به دین اسلام شیعی گرویدند. برخی نیز موافق نیستند، مثلًا علی اکبر تشدید دربارهٔ قدمت تشیع در کوهستان غور می‌نویسد: «مرکز شیعیان غیور یا مسلمین غور اولین تمرکز شیعه در بلاد غور بوده است. زیرا بین سال‌های ۳۵ تا ۴۰ هجری مسلمان شده‌اند و در زمان خلافت علی، جعده بن خبیره المخزومی که خواهرزاده علی بود، از طرف وی به حکومت خراسان منصوب شد. به خاطر رفتار شایسته جعده، مردم غور داوطلبانه به علی محبت می‌ورزیدند. امرای غور که وضع را کاملا انسانی می‌یابند، بدون جنگ سر بر خط فرمان علی گذارده به دین اسلام گرویدند. به پیشنهاد جعده، علی فرمان حکومت سرزمین غور را به خاندان ((شنسب)) که امرای قبلی آن سامان بودند صادر کرد و این فرمان‌نامه قرن‌ها در آن خانواده محفوظ بود و مایهٔ افتخار و مباهات آن دودمان به شمار می‌آمد.» مناطق هزاره نشین در افغانستان به هزاره‌جات و هزارستان معروف است.

زبان

هزاره‌ها به زبان فارسی با گویش هزارگی که از لهجه‌های شرقی زبان فارسی است صحبت می‌کنند  و فرهنگی مشابه با دیگر اقوام فلات ایران دارند. تعدادی واژه‌های عربی و ترکی و مغولی به این لهجه وارد شده‌است. لهجه هزارگی برخی از ویژگی‌های دستوری فارسی سدهٔ چهارم و پنجم هجری را در خود حفظ کرده‌است. در لهجهٔ هزارگی دو حرف د غلیظ و ت غلیظ نیز وجود دارد که تلفظشان نزدیک به تلفظ آن حروف در پشتو و اردو است. میزان تفاوت لهجه با فارسی معیار در لهجه جاغوری هزاره بسیار زیاد و در لهجه دایزنگی کم است.

نژاد

عمدتا مردم هزاره آمیخته‌ای از نژاد شرقی و نژاد غربی هستند. تحقیقات ژنتیکی نشان داده‌است که هزاره‌ها وابستگی نژادی زیادی به مردم مغول و مردم همسایه خود دارند.

   توضیح کامل درباره ای      

قوم پشتو از اقوام کشور افغانستان

مردم پشتون یا پختون (به پشتو: پښتانه، (به اردو: پٹھان)) (در گذشته: افغان) از اقوام ایرانی‌تبار هستند که به زبان پشتو سخن می‌گویند و بیشترشان سنی حنفی هستند. این قوم بیشتر در شمال پاکستان و جنوب افغانستان زندگی می‌کنند.این قوم به رفتار افراطی شان در جهان شناخته شده اند. گروه طالبان معروف ترین گروه تروریستی از این قوم هست. این قوم در پاکستان و افغانستان تلاش کرده است تا دولت مستقل خودشان را تشکیل دهند ولی با مقاومت دیگر اقوام ساکن پاکستان و افغانستان روبرو شده اند. در گذشته به پشتون‌ها، «افغان» می‌گفتند اما پس از استقلال افغانستان، دولت این کشور واژهٔ افغان را به همهٔ مردم افغانستان اطلاق کرد و پس از آن بیشتر به این قومیت، پشتون گفته شد.

ریشه شناسی واژۀ پشتون

ریشۀ واژۀ «پشتون» واژۀ هندوایرانی «(parśṷ(a*» است به معنی «شانه پهن»، یعنی «تنومند، فراخ سینه، تهم تن، پهلوان». واژه های «پارس» و «پهلوان» که نام «پارسیان و پهلویان، یعنی خراسانیان یا پارتیان» بوده و هستند، نیز از همین ریشه و بن است. «پښتون» و «پختون‎» برخاسته از «*parθavāna-» در پارسی باستان و «*parśavāna-» در ایرانی باستان با همان معنی «پهلوان» می باشند.

واژۀ «پَختون» [paxtun] در گویش شرقی زبان پشتو گونۀ دیگری است از «پښتون» [paʂtun] در گویش غربی همین زبان که کهن تر است و همین واژه نشان می دهد که «-ښت-» [-ṧt- [ʂt]] در زبان پشتو همواره با «*-رس-» [*-rs-] در پارسی باستان برابر است. چنانچه، «پرسیدن» [porsidan] در پارسی با «پښتل» [puṧtəl] در پشتو.

تعریف واژه پشتون

افغان واژه‌ای است که به اقوام پشتون زبان در قدیم گفته می‌شد. اما قانون اساسی افغانستان هر یک از شهروندان افغانستان را صرفنظر از قومی که بدان تعلق دارد «افغان» اطلاق می‌کند.

یک شاخه از اقوام آریایی بوده که به زبان پشتو تکلم میکند، دارای خصوصیات و عنعنات مخصوص به خود بوده وعلاوه بر زبان مشترک دارای ریشه و شجره خونی یا عرقی مشترک نیز میباشند. بناء این تعریف اخص و اول برای پشتون می‌باشد و آن عده از گویندگان پشتو را که هم ریشه (تبار) نیستند در برنم‌یگیرد.

به هر آنکس که با زبان پشتو، عادات و عنعنات پشتون بزرگ شده باشد و زبان اولش پشتو باشد، پشتون اطلاق می‌گردد، صرفنظر از علایق عشیروی، خونی وتبار.

       توضیح کامل درباره ای

قوم تاجیک یکی از اقوام کشور 

        افغانستان

تاجیک (به تاجیکی: Тоҷик، (به انگلیسی: Tajik)) نامی عمومی است که بر اقوام آریایی ایرانی‌تبار و فارسی‌زبان که از کهن‌ترین زمان در آسیای مرکزی و افغانستان زندگی می‌کردند اطلاق می‌شود که وطن اجدادی آن‌ها افغانستان، تاجیکستان و جنوب ازبکستان می‌باشد. امروزه افزون بر این مناطق، در ایران و پاکستان نیز به سر می‌برند.

مردم تاجیک از نظر زبان، فرهنگ و تاریخ بسیار نزدیک به فارسی‌زبانان ایران هستند. تاجیک‌های چین، با وجود این‌که به نام تاجیک شناخته می شود به زبان‌های ایرانی شرقی صحبت می‌کنند و از تاجیک‌های ایرانی متمایز هستند.

نام‌های دیگر برای مردم تاجیک، فارسی، پارسیوان یا پارسیبان و دهقان (به تاجیکی: Деҳқон) می‌باشد. دهقان در قدیم به ایرانی اصیل صاحب ملک و زمین اعم از ده‌نشین و شهرنشین اطلاق می‌شده و مقابل تازی و بری پنداشته می‌شده که چادرنشین و بدوی بودند.

خاستگاه واژۀ تاجیک و کاربرد آن

خاستگاه واژهٔ تاجیک نامعلوم است. شرح و بیان معنای این واژه تاریخی در چند مقالۀ علمی تحلیل و بررسی شده‌است. در اینجا دیدگاه‌های چند تن از دانشمندان به طور فشرده در مورد تاریخ واژهٔ «تاجیک» درج شده‌است:

• تاجیک نام قبایل «داها» بوده، پارت‌ها و اشکانیان «دئی»، «تاجیک» و «دجیک» خوانده می‌شدند.
• تاجیک نامی است که ترکها بر ایرانیان نهادند. از آنجا که ایرانیان پارسی کلاهی تاج مانند بر سر مینهادند.
• تاجیک از «تای» است و همریشه با کلمه یونانی «تگاس» به معنای پیشوا و «ددیک».
• تاجیک از ریشه «تژی» در زبان سکایی است.
• تاجیک همریشه‌است با نام مردم ایرانی «تات». (رد شده)
• تاجیک صفت منسوب است از واژه «تاج».
• تاجیک صفت منسوب است از نام قبیله عربی «طای». (رد شده)
• تاجیک صورت دیگری از «تازیک» و «تاژیک» به معنای «عرب» است. (رد شده)

توضیح کامل درباره ای

قوم ازبک یکی از اقوام کشورافغانستان

ازبک یک قوم ترک‌تبار ساکن در ازبکستان و شمال افغانستان است.

تاریخچه

باتو فرزند جوچی و نوادهٔ چنگیز به اروپا حمله کرد و برادرش شیبان را به فرمانروایی مجارستان برگزید. بیشتر سربازان باتو از میان ترکمن‌ها و سایر اقوام ترک بودند و تنها افسران عالی رتبه از میان مغولان بودند. سربازان تحت فرماندهی شیبان بعدها در تیومن در مرکز روسیه و سیبری حاکمیت یافتند. محمد خان شیبانی به افتخار جدش تخلص شیبک را برگزید و به سرزمین‌های آباد فرارود حمله برد. او دولت تیموریان را از میان برد ولی خودش گرفتار شاه اسمائیل صفوی گشت. بعد از او ازبکان در آسیای میانه باقی ماندند. وجه تسمیهٔ ازبک به سربازان شیبانیان این بود که فرمانروای اردوی زرین در زمان منگو تیمور فرزند هولاکو و پشت ششم شیبان فردی به نام ازبک خان بود. از فرمانروایان ازبک، ازبک‌خان و پسرش جانی‌بیگ در تاریخ قبل از تیمور مشهورند. بعد از دورهٔ تیمور این امرا در ماوراءالنهر قدرت یافتند. در دورهٔ صفوی، ازبک و ازبکان عنوان سلسلهٔ امرای شیبانی است که بوسیلهٔ محمدشاه‌بخت (محمد شیبانی) مشهور به شاهی بک یا شیبک تأسیس شد (۹۰۵ ه‍. ق.) و غالباً بسبب تعصب در مذهب تسنن و تجاوز به خراسان با شاهان صفوی در زدوخورد بوده‌اند. مرکز امرای این سلسله سمرقند بوده‌است و امرای مزبور با خانات خیوه و خانات بخارا و خانات خوقند و امرای آستراخان (معروف به خانان جانی) خویشاوند و منسوب بوده‌اند. دولت آنها نیز عاقبت بوسیلهٔ امرای هشترخان (حاجی طرخان) منقرض شد.

منابع

• دایرةالمعارف فارسی
• ویکی‌پدیای انگلیسی