شهر غزني

عکس های از شهر غزنی

کشف آثار باستانی در افغانستان


گفته می شود که قدمت تاريخی اين آثار باستانی به 2000 سال قبل برمی گردد
لطفا ادامه مطلب را مطالعه کنید.....

عشق تو افتخارم            وطن در رهت جان نثارم

کسب اولین مدال المپیک برای افغانستان توسط آقای روح الله نیک پی را به همه ی هموطنان تبریک عرض می کنیم.

تاريخ المپيک نخستين مدال افغانستان را ثبت کرد
"روح اله نيک پی" تکواندو کار وزن 58 کيلوگرم افغانستان عصر چهارشنبه با کسب مدال برنز رقابت هاي مردان اين وزن، نخستين مدال ورزش کشور خود را در تاريخ المپيک به ثبت رساند.
به گزارش آسوشيتدپرس از پکن، با اين حساب در پايان دوازدهمين روز از بازي هاي المپيک بيست نهم ‌نام افغانستان در فهرست کشورهاي صاحب مدال در المپيک 2008 پکن جاي گرفت.
"نيک پی" در ديدار رده بندي براي کسب مدال برنز رقابت هاي وزن 58 کيلوگرم تکواندو مردان موفق شد با حساب 4 بر 1 خوان راموس از اسپانيا را شکست داده روي سکو برود.
پيش از اين کسب مقام پنجم در کشتي المپيک 1964 توکيو به عنوان بهترين مقام ورزش افغانستان در رويداد مهم المپيک نام برده مي شد.

البته
اسم درست هموطنمون روح الله نیکپا هست نمیدونم چرا اینجوری نوشتن
ایشان در ایران (یه مدتی باقرشهر) زندگی میکزدن و بعد از وارد شدن به تیم ملی
برای اولین بار هست که در المپیک حاضر شدند و تونستند مدال برنز المپیک رو کسب کنند

به امید سربلندی کشور و مردم عزیزمان

برای دیدن عکس های از این قهرمان افغانستان بر روی ادامه کلیک کنید...........

به نام حضرت دوست

در واقع تقويم مورد استفاده در افغانستان وتقويم ايران تفاوت چنداني ندارد مگر در نامگذاري ماه ها و هم چنين در تعداد روزهاي بعضي ماه هاي سال تفاوت‌هايي هست .

نام ماههاي يا برجهاي تقويم مرسوم در افغانستان، به ترتيب همنام با دوازده صورت فلكي قديمي منطقه‌البروج است. تعداد شبانه‌روز هر برج برابر با مدت حركت مركز خورشيد در همان برج كه به علت حركت ظاهري غيريكنواخت مركز خورشيد روي مدارش از 29 تا 32 شبانه‌روز تغيير مي‌كند. در ضمن اين امكان وجود داشت كه تعداد شبانه‌روز‌‌هاي هر يك از بروج از سالي به سال ديگر تغيير كند.

اما نام ماههاي تقويم هجري شمسي مرسوم در ايران ريشه اوستايي دارند: «دي» يكي از القاب اهورامزدا و نام 11 ماه بقيه، اسامي فرشتگان و ياوران اهورامزدا است. و تعداد روزها در هرماه هم كهماههاي فروردين تا شهريور 31 شبانه روز ، ماههاي مهر تا بهمن 30 شبانه روز و ماه اسفند در سالهاي عادي 29 و در سالهاي كبيسه 30 شبانه روز است.  

نام ماههاي تقويم مرسوم در افغانستان:   

 تلخيص از:مركز تقويم
اميددارم مورد استفاده تان قرارگرفته باشد.
سبز باشيد و پايدار

غزنی به عنوان پایتخت تمدن اسلامی

به نام خدا 

در آخرین دور نشست وزرای فرهنگ کشور های عضو (اسیکو) یا سازمان کشور های مسلمان به پیشنهاد وزارت فرهنگ و توریزم افغانستان قرار است لقب دوره یی پایتخت یا مرکز تمدن اسلامی در سال (2013) میلادی بع غزنی اهدا شود و همزمان با پخش این خبر نشانه های رضایت و خوشنودی مردم افغانستان بویژه مردم غزنی نسبت به این خبر در سیما و صدای همه رسانه های بیرون مرزی مرتبط با قضایای افغانستان پنهان نماند و  ثابت کننده ی آن نشست های پیهم فرهنگی

، اجتماعی در غزنی و مرکز کشور  به خاطر استقبال و پیشتبانی از این پیشنهاد بوده میتوانند. غزنی در گذشته و بویزه در عهد امپراطوری بزرگ (غزنویان)نقش ارزنده ی را در ترویج و گسترش دین مبین اسلام  و فرهنگ اسلامی و ادب  و

فر هنگ ایران فارسی دری هنر معماری ،نقاشی،خط نویسی،و غیره علوم متداوله

و مروجه زمان داشته است. در این سال های اخیر جز ولایت و شهر فراموش شده

و نقطه ی عمیق بی توجهی چیزی نبوده است و تنها خاطره ی عظمت آن بر فرش

زمین خاک آلود و در خموشی عظیم مردمان این سر زمین و بن بست فضای ان نقش بسته است گاهی ذکر نام غزنی در رسانه های بن بست را می شکنید.ولی

صدا ، صدای جنگ است و ویرانی .... و فقط حکایت از وخامت وضعیت غزنی را میکند.وقتی از تاریخ ولایتی که در دامنش صدها نویسنده ، شاعر، فیلسوف

،و اختر شناس ، و عالم را پرورانیده است و نقطه ی  ظهور انکشاف و  گسترش

،مدنیت و ترقی بوده است صحبت های در میان میآید برای همه این جالب  خواهد بود که این ولایت حالا دانشگاه ندارد تا حداقل فقط به خاطر گذشته آنرا با موجودیت یک  مرکز علمی زنده نگهداشت. مجالس و نشست های امروزین غزنی

برای مطالعه ی ادامه ی مطلب بر روی ادامه کلیک کنید...........

افغانستان

همه چیز درباره ی افغانستان از جمله تاریخ و جغرافیا و آب وهوا و..........

افغانستان کشوری است در آسیای میانه، پایتخت پيشين آن از سال ۱۷۴۷ تا ۱۷۷۵: قندهار و از سال ۱۷۷۵ تا اکنون شهر کابل است آریانا و خراسان به عنوان نام‌های قدیمی سرزمین افغانستان نسبت داده می‌شود. واژهٔ افغان که هم‌معنی قوم پشتون بوده‌است در سال ۱۹۶۴ و در قانون اساسی تصویبی محمد ظاهرشاه با تعریفی جدید و به معنی همهٔ افراد شهروند کشور افغانستان به‌کار رفت.

تاریخ افغانستان

حدود دو هزار سال پیش از میلاد مسیح، سرزمین هندوکش (افغانستان) مورد هجوم اقوام آریایی که از دره‌های پامیر سرازیر شده بودند قرار گرفت و به تصرف این اقوام در آمد. روشن نیست پیش از تهاجم آریایی‌ها چه کسانی در این سرزمین ساکن بوده‌اند. بطلمیوس و دیگر جغرافی‌دانان باستان از سرزمینی که در جنوب هندوکش بین کویر نمک ایران در غرب و رود سند در شرق واقع بوده، به نام «آریانا» یاد کرده‌اند. قدیمی‌ترین اثر مکتوبی که در آن از سرزمین هندوکش ذکر به عمل آمده، اوستا کتاب مقدس زرتشت است

مرزهای مشترک

مرزهای مشترک:  کل: ۵۵۲۹ کیلومتر

                                  ترکمنستان (شمال): ۷۴۴ کیلومتر

                                  ازبکستان (شمال): ۱۳۷ کیلومتر

                                  تاجیکستان (شمال): ۱۲۰۶ کیلومتر

                                  ایران (غرب): ۹۳۶ کیلومتر

                                  چین (شرق): ۷۶ کیلومتر

                                  کشمیر (جنوب شرق): -

                                  پاکستان (جنوب): ۲٬۴۳۰ کیلومتر

ارتفاعات و آب و هوا و  منابع طبیعی و .........را در ادامه ی مطلب کلیک کنید و مطالعه کنید.......

 اطلاعاتی در مورد شهر ها ومناطق افغانستان

بند امیر

مناطق هزاره جات خوشبختانه بعضی زیباترین جاهای این دنیا را دارد،طوریکه کهزاد ها (پترو گلیف ها)آنرا یکی از اعجوبه های هستی تعریف می کند. بند امیر،طبق تعبیر محلی، باعرض جغرافیایی 30در جه و 50ثانیه شمالی و با طول جغرافیایی 67درجه و 12ثانیه شرقی در ولسوالی یکاولنگ ولایت بامیان قرار دارد.

بند امیر با ارتفاعی تقریبا 9500پا ، در طول وادی رود خانه ای که نام خود را از آن می گیرد،امتداد می یابد.

بامیان در 45مایلی آن قرار دارد، این ناحیه با عبور از سه گذرگاه صعب العبور کوهستانی قابل دستیابی است: گذرگاه شهیدان (9945پا).

برای مطالعه ی ادامه ی مطلب بر روی ادامه کلیک کنید...........

 این هم نقشه ای بزرگ با جزییات و البته قابلیت بزرگنمایی زیاد از افغانستان که همه چیز در آن به سه زبان فارسی ،پشتو و انگلیسی است همراه توضیحاتی درموارد مختلف مربوط به افغانستان در صفحه دوم که به زبان انگلیسی است.نقشه به فرمت فایل PDF هست وبرای مشاهده آن به برنامه Adobe reader نیاز دارید.اگر برنامه Adobe reader را ندارید میتوانید از اینجا دانلود کنید.

دانلود نقشه سه زبانه از افغانستان در اینجا

چه چیز می تواند شیرین‌ترازاین باشد که در اوج ناامیدی بخشی از گنجینه با ارزشتان را که فکر می‌کردید از میان رفته، در گوشه ای صحیح و سالم بیابید؟
 

در سال ٢٠٠٤، حامد کرزی، رییس جمهور افغانستان، توانست یک گنجینه بسیار جالب طلایی را که ٢٠٠٠ سال قدامت تاریخی دارد، به جهانیان معرفی نماید. باستان شناسان و موزیم شناسان از سراسر جهان،هنوز نگران این امر بودند که شاید این آثار گرانبها مفقود ویا تخریب گردیده باشند. علت این نگرانی این بود که تقریبا هیچ کس در طی ٢٥ سال آغاز و ادامۀ جنگ و آشوب ، در موردآثار مذکور چیزی نه شنیده بود. ولی سپاس فراوان بر کوشش های شجاعانۀ کار مندان موزیم ملی کابل که توانستند این آثار بی مانند را از شر باندیت ها، جنگ سالاران، غارتگران و بنیادگرایان مذهبی ای که طی سال ها به تخریب این کشور پرداختند، درامان نگهدارند.
گنجینۀ مذکور خیلی زیاد و در بر گیرندۀ بیش از ٢٠٠٠٠ اثر مختلف طلایی ای هست که اساسا در اثر یک حفریات مشترک افغان ـ شوروی، تحت رهبری ویکتور ساریانیدی، باستان شناس اتحاد شوروی سابق، درنوامبر سال ١٩٧٨بدست آمد. این آثار تاریخی از محلی به نام طلا تپه، جایی که می توان آن را بلندی های طلایی نیز نامید، در حوالی شهر شبرغان، در شمال غرب افغانستان، پیدا شده بودند.
در طی 25 سال بعد از اجرای این حفریات، شایعاتی وجود داشت که آثار طلایی یادشده در بین افغانها و شوروی ها مفقود شده باشند.
 

آثار بدست آمده از این حفریات خیلی زیاد بودند. یکی از این حدس و گمانه زنی ها این بود که شاید شوروی های سابق که در دسامبر ١٩٧٩ به افغانستان هجوم بردند، ده سال بعد، هنگام بازگشت خود به کشور شان، این آثار گران بها را باخود برده باشند ویا هم یا جنگ سالاران و باندیت های مذهبی آن راپیدا کرده بفروش رسانده از پول آن برای خود سلاح خریداری کرده باشند؟ یک حدس دیگر هم این بود که شاید طلا های مذکور(که همه طلا و فیروزه کارشده اند) بطور معجزه آسا، دریک نگهداری شده باشند. جایی که هیچ کس در مورد آن چیزی نمیدانست.

ویکتور ساریانیدی که گروهی از پژوهشگران شوروی و همکاران باستان شناس افغانی خود را در حفریات طلا تپه، رهبری می نمود، این آثار باور نکردنی را در سال ١٩٧٨ کشف و از دل خاک برون آورد.
باستان شناسان مذکور در منطقۀ برای مدت ده سال مشغول حفریات و کاوش بودند که حدود ٢٠٠٠سال قبل، در قلمرو سلطنت گم نام کوشانیان واقع بود.
در فبروری سال ١٩٧٩ باستان شناسان مذکور شش عدد قبری را که در آنها بقایای یی یک مرد و شش زن به چشم می خورد، کشف نمودند.مرده گان داخل این قبر ها، شهزاده ها و یا دیگر شخصیت های عالی مقام در دوران سلطنت باشکوه کوشانی ها بودند. قبر های مذکور هم در مورد سرمایه های قابل ملاحظۀ مرده گان و هم ویژه گی های های چندین فرهنگی ای که آن ها  در آنوقت، در مسیر راه مهم تجارتی ابریشم برخورد نموده بودند، روشنی می اندازند.
 درست زمانیکه باستان شناسان مذکور خود را برای ترک ساحه مذکور آماده می ساختند، قبر شماره هفتم را نیز پیدا کردند. ولی ایشان فرصت نیافتند که به حفراین قبر به پردازند.
تیم باستان شناسان یاد شده به علت وضع نا آرام منطقه و آغاز و ادامۀ جنگ کسب قدرت بین جناح های مختلف سیاسی در افغانستان، نتوانستند قبر شماره هفتم را نیز باز و بررسی نمایند.
ادامۀ وضعیت نا آرام باعث هجوم اتحاد شوروی سابق به افغانستان، در دسامبر همان سال گردید ولی باستان شناسان مذکور توانسته بودند تا آثار طلایی بدست آمده از شش قبر یاد شده را به کابل انتقال دهند. در کابل آین آثار از سوی باستان شناسان شامل حفریات، به موزیم ملی افغانستان تحویل داده شدند.اینکه در قبر هفتم چه چیز هایی وجود داشت، ما هرگز دربارۀ آن چیزی را نمیدانیم. این قبر اندکی بعد از اینکه باستان شناسان منطقۀ طلا تپه را ترک گفتند، تاراج گردید.

هر چند، گنجینه های بدست آمده از شش قبر اولی در امان ماندند، ولی متاسفانه نه برای مدت چندان درازی. موزیم ملی کابل یکی از جمله ساختمان هایی بود که در طی سال های جنگ و هرج ومرجی که بعد از عودت سربازان اتحاد شوروی به کشورشان،در افغانستان شروع شد، تخریب و غارت گردیدند.
رییس جمهورنجیب الله قبل از اینکه قشون اتحاد شوروی در سال ١٩٨٩ از این کشور خارج گردند، توانست این آثار را به یک مکان مصوون تر، دقیقا به زیر زمینی قصر ریاست جمهوری انتقال بدهد. این نقل و انتقال درست به ترتیبی صورت گرفت که تقریبا هیچ کس در مورد آن چیزی نمیدانست. 
  تحول جدید زمانی بوجود آمد که حامد کرزی در سال ٢٠٠٢، رییس جمهور کشور گردید. در این دوران بطور ناگهان این واقعیت بر جسته گردید که تعدادی از کار مندان باوجدان و وظیفه شناس موزیم ملی افغانستان از بخشی از داشته های تاریخی و فرهنگی کشور خویش ، از جمله آثار طلا تپه، حراست بعمل آورده اند.
کارمندان موزیم آن را پنهان کرده بودند
در حقیقت با روشن شدن اولین جرقه‌های جنگ در افغانستان در حدود بیست و پنج سال پیش، مدیر و کارکنان این موزه به ابتکار خود پروژه پنهان کردن و نجات بخشی آثار را شروع کردند.برای پنهان کردن بخشی از این گنجینه، آنها مقابل قفسه ها و ویترین های موزه دیوارهای جدیدی احداث کردند و با تغییر در وضعیت معماری داخلی، از این آثار محافظت کردند. همچنین تعداد زیادی از اشياء و مجسمه‌های طلایی را با قرار دادن درون گاوصندوق از خطر تخریب و یا غارت نجات دادند.

این هم عکسهایی از این آثار:

داستان گنجینه های طلایی افغانستان

داستان گنجینه های طلایی افغانستان

داستان گنجینه های طلایی افغانستان

داستان گنجینه های طلایی افغانستان

داستان گنجینه های طلایی افغانستان

همچنین میتوانید ویدیوی همه داستان جالب این آثار را در اینجا ببینید.

از این داستان خیلی چیزها میتوان دریافت:
 که مهمترین آن ثبوت فرهنگ و تمدن غنی افغانستان عزیز و خراسان 
بزرگ و آریانای باستان است، و اینکه چقدر باید دعاگو و سپاسگذار
قهرمانان اصلی این داستان هماناکارمندان وطن پرست موزه ملی
کابل باشیم که درجهت حفط این گنجینه های وطن از هیچ
کوشش دریغ نکردندوگرنه ما امروز شانس دیدن این
آثار و دههای دیگر در موریم ملی را نداشتیم.

تخلیص از:
  رادیو زمانه
  دری روزگار



 

شعر مهاجر

سلام همخونان گلم یک شعر زیبا برای شما گذاشتم امیدوارم که برایتان زیبا باشد

نبینی دردِ غــــربت را کـــه ما خــــانــه بدوشانیم

بتو امهاجری روزگــــــار نفرین که هر لحظه هراسانیم

سخن از ناکسـانِ شـــرق و غرب آمد به گوشِ ما

خـــدایا رحمی بر مـا کن که آزاد لیک به زندانیم

نگــــاه تلخِ بــــر مـــا میکند آن اجنـــبی هـــر دم

کــه مــــا از خلق تـــو هستیم، لیکن از ضعیفانیم

به هــــرجا میرویم جـــائی بــــرای دل نمی یابیم

به چشم شـــرقی و غــــربی، همان خارِ مغیلانیم

اگــــر خشکیده شـد خارها ندیدیم جـرئتی در کس

هـــزاران گل بهمـــــراه است ،نگوییم ما یتیمانیم

به هــــر شب ناله هــــای زار دارد بـاز دلِ تنگم

چــــرا آن رنگِ بیرنگــــی که بوده ،ما به دنیآییم

اگر آن شعــر مینائیم کـــــه از وزن فارغیم چندی

سپیـــدی را خــــــرسندییم اگــر چه کنجی تنهاییم

ضیاییم بهــــر دلهایی کـــه تاریک شد در غربت

جوانیم گـــــر درین غــــربت،مثلِ آن پیرِ بُرناییم

چو جرمن نیک نیاندیشد هزاران خانه ویران بین

قفس بـــــــا سیم و زر ساخته،همه جمله بزندانییم

هــــــــــزاران مردِ آزاده به قصد جرمنی در راه

هزاران خـــــانه ویران بین،زآن مـردم که آلمانند

مشــــو غـــــافل که جای ما همان افغانسِتان باشد

ندانست کس که خاکِ ما چقدر پاک و گران باشد

بغیر از کشورت هـــــــرجا روی آن اجنبی گوید

بــرو بیـرون ازین کشور،ترا گر یک نشان باشد

نشانِ خلـــقِ روفوجـــی فقط در ســــر نمی باشد

اگــــر او جمله ای گـــوید،هـزاران دردسر باشد

نمیگیـرد هــــر کشــــور مهاجـــر تا کـــه بتواند

اگــــر یک کشوری گیـــرد،بدان شق القمر باشد

خـــزانِ کشــورم بهتر ز هر باغیست در غربت

زنــم بوسه خاک خـــویش،بمن صدارمغان باشد

به قـــربانت شوم ای خاک تویی آن مادرِ دلسوز

تــرا بهتـــر ز صد کاخی که ما را ارمغـان باشد

از ضیا امیر زاده

" بازگشت"

بازگشت

غروب در نفس گرم جاده خواهم رفت
پياده آمده بودم پياده خواهم رفت
طلسم غربتم امشب شکسته خواهد شد
و سفره ای که تهی بود بسته خواهد شد
و در حوالی شبهای عيد همسايه
صدای گريه نخواهی شنيد همسايه
همان غريبه که قلک نداشت خواهد رفت
و کودکی که عروسک نداشت خواهد رفت

منم تمام افق را به رنج گرديده
منم که هر که مرا ديده در گذر ديده
منم که نانی اگر داشتم از آجر بود
و سفره ام که نبود از گرسنگی پر بود
به هر چه آينه تصويری از شکست من است
به سنگ سنگ بناها نشان دست من است
اگر به لطف و اگر قهر می شناسندم
تمام مردم اين شهر می شناسندم
من ايستادم اگر پشت آسمان خم شد
نماز خواندم اگر دهر ابن ملجم شد

طلسم غربتم امشب شکسته خواهد شد
و سفره ام که تهی بود بسته خواهد شد
غروب در نفس گرم جاده خواهم رفت
پياده آمده بودم پياده خواهم رفت 

چگونه باز نگردم که سنگرم آنجاست
چگونه آه... مزار برادرم آنجاست
چگونه باز نگردم که مسجد و محراب
و تيغ منتظر بوسه بر سرم آنجاست
اقامه بود و اذان بود آنچه اينجا بود
قيام بستن و الله و اکبرم آنجاست
شکسته بالی ام اينجا شکسته طاقت نيست
کرانه ای که در آن خوب می پرم آنجاست
مگير خرده که يک پا و يک عصا دارم
مگير خرده که آن پای ديگرم آنجاست

شکسته می گذرم امشب از کنار شما
و شرمسارم از الطاف بی شمار شما
من از سکوت شب سردتان خبر دارم
شهيد داده ام از دردتان خبر دارم
تو هم به سان من از يک ستاره سر ديدی
پدر نديدی و خاکستر پدر ديدی
تويی که کوچه غربت سپرده ای با من
و نعش سوخته بر شانه برده ای با من
تو زخم ديدی اگر تازيانه من خوردم
تو سنگ خوردی اگر آب و دانه من خوردم

اگر چه مزرع ما دانه های جو هم داشت
و چند بته مستوجب درو هم داشت
اگر چه تلخ شد آرامش هميشه تان
اگر چه کودک من سنگ زد به شيشه تان
اگر چه متهم جرم مستند بودم
اگر چه لايق سنگينی لحد بودم
دم سفر مپسنديد نا اميد مرا
ولو دروغ عزيزان بهل کنيد مرا

تمام آنچه ندارم نهاده خواهم رفت
پياده آمده بودم پياده خواهم رفت 

به اين امام قسم چيز ديگری نبرم
به جز غبار حرم چيز ديگری نبرم
خدا زياد کند اجر دين و دنياتان
و مستجاب شود باقی دعاهاتان
هميشه قلک فرزندهايتان پر باد
و نان دشمنتان هر که هست آجر باد. 
 

شاعر:
محمد کاظم کاظمی
 

                                                           زندگینامه حکیم سنایی غزنوی

آرامگاه حکیم شاعر سنایی غزنوی در غزنی

زندگینامه حکیم سنایی غزنوی

 ابوالمجد مجدود‌ بن آدم حکیم سنایی از بزرگ‌ترین شاعران قصیده‌گو و مثنوی‌سرای زبان دری

 ا‌ست که در سدهٔ ششم هجری‌ می‌زیسته است . سنایی غزنوی در سال(484) هجری قمری در شهر 

غزنه واقع در افغانستان امروزی دیده به جهان گشود و در سال (545) در همان شهر

چشم از جهان بست. نام او را محمد عوفی مجدالدین  آدم اسنایی  و حاجی

خلیفه آدم نیز نوشته اند.

محمد علی الرقا از معاصران او در دیباچه حدیقه الحقیقه نام  او را ابوالمجد

مجدود ابن آدم سنایی نوشته است . این حاکی از آن است و در دیوان سنایی

ابیاتی به چشم می خورد که در ان خود را حسن خوانده است . و در این بیت

سنایی میگوید:

حسن اندر حسن اندر حسنم

نوحسن خلق و حسن بنده حسن
 

به خاطر این بیت بعضی از محققان می گوید : که نام او  در اصل حسن بوده

وی بعدها مجدود را برای خود انتخاب کرده است در ابتدا سنایی طبق عادت

آن زمان به در بار سلاطین روی آورد و به دستگاه غزنویان راه پیدا کرده است

او در ابتدا به مداحی پرداخت تا اینکه یکباره شیداشدو دست از جهان  و جهانیایان

نشست . سنایی میگوید در زمانیکه  در بلخ و سرخس و هرات و نیشاپور گذراند

و زمانیکه در بلخ بودبه کعبه رفت بعد از اینکه از مکه بازگشت مدتی

در بلخ ماند و در سال 518 به غزنین بازگشت و یادگار پر ارزش سفر هایش

مقداری از قصاید وی میباشد. بعد از باز گشت به غزنین میگوید که خانه ای نداشت و یکی از بزرگان

غزنین به نام  عمید احمدبن  مسعود به او خانه ای

بخشید و سنایی تا پایان عمر در غزنین در منزلت به سر برد . و در این ایام

مثنوی حدیق القیقه را نوشت.نصایع و اندرز های حکیم سنایی پر تنوع و شعرش

روان و پر شور و خوش بیان  سنایی دیوان مسعود سعد سلمان را هنگامی که

مسعود در اسارت بود برای او تدوین کرد وبا اهتمام سنایی و دیوان مسعودسعد

همان زمان ثبت و پراگنده شد. واین نیز از سنایی حکایت می کند.

وی از جمله ی بزرگترین عارفان و متصوفین بشمار میرود  آرامگاه وی در شهر

غزنی در افغانستان زیارت گاه خاص و عام است: 

نویسنده  :
شبنم از دنمارک

ویرایش ودرج :
تمنا

 كابل نامه

من دراینجا دل مرا در کوچه ها ی کابل است

برزبانم نام او برلب نوای کابل است

جامه ی نیلی به تن دارد درخت سوگوار

ای  مسافر ! گر گذاری می کنی در شهر من

آهسته ترماتم   سرای کابل  است    کن قدم

آشنا را گر نظر افتد به کاخ و کوچه اش

زیر لب گوید : خدایا این کجای کابل است

ای خداوندی که می باشی لطیف و هم قهار

لطف تو جای دیگر قهرت برای کابل است

مادر رستم نمیباشد سزاوار ستم

آنچه را دیدی سزاخود ناسزای کابل است

شکوه دارد ناله دارد  از فضا و ازقدر

تیره بختی سرنوشتش غم فضای کابل است

جز گیاه غم نمی روید به دشت خاطرش

سوگواری صبح  اوماتم  سای کابل است

ماجرا ها را بود آغاز وانجامش پدید

آنچه بی انجام باشد ماجرای کابل است

دست یزدان بایدش تا مشکل اش آسان شود

دست ایریمن کجا مشکل گشای کابل است

از میان زنده گان یک تن نیا بی شادمان

آنکه را ماتم نباشد مرده های کابل

آنکه پیش از مرگ میرد بی طبیب وبی پزشک

طفل بیمار یتیم وبی دوای کابل است

وای اگر پایان پذیرد داستان باستان

انتهای ما همانا انتهای کابل است

صبحدم ها می کشاند مشک خالی را به دوش

آب را در خواب اگر بنید سقای کابل است

بایدش دادن رهایی از تباهی از فنا

چون بقای من ، بقای تو، بقای کابل است

برگ زرد آن سپیدار بلند نازنین

همچو دستی برشده اندردعای کابل است

چون خرابش میکنی درسال وماه وهفته ها

تا خدا بریاد می آرد بنای کابل است

طالب آمد باب علم وشیشه ی مکتب شکست

آنکه (با)و(تا) نداندداملای کابل است

در دل عصر حجر پرتاب گردیدیم ما

چهره پرداز جهالت پیشوای کابل است

(ده افغانان ) سراسر لانه ی بیگانه گان

روز گارظلمت است و قهقرای کابل است

(ده سبز) او چراگاه ستوران دو پا

آنکه برگ عیش دارد چارپای کابل است

(زنده بانان) مرگ را هر لحظه  باشد منتظر

ای دریغا! شعر من اندر رثای کابل است

(دهمزنگ ) و (باغ قاضی)(شهرنو) و(تخته پل)

جمله شد با خاک یک سان جلجتای کابل است

خون ببارد دیده ی (دریای کابل) ای خدا!

دیده بگشا در میان خون شنای کابل است

جنگل بی سایه را از جنگ ماند (جنگلک)

فوج وحشت در پی فتح و فنای کابل است

از(گذرگاه)ش گذر دارد  سپاه اجنبی

زیر پای دشمنان تحت و لوای کابل است

روزگارش تیره ترشد از جهاد و از جدال

رستخیز دیگری حاجت روای کابل است

گر خدا یک روز از روی غضب روی زمین

خون عالم را بزیزد خونبهای کابل است

**************

شاعر شاد روان بیرنگ کوهدامنی

فرستنده (شبنم ) از دنمارک

قهرمانِ زن افغان

 نگاه كردن و گوش كردن صحبت هاي اين زن قهرنان

براي ديدن اين لينك بايد برنامه ي فلش داشته باشيد.  برای نصب نرم افزار فلش اینجا را کلیک کنید

اگر بخواهیم از حرکت هایی که خواهان احقاق حقوق زن در افغانستان هستند، تحت عنوان جنبش زنان در این کشور یاد کنیم، این جنبش هم سن استقلال افغانستان است. در این یکصد سال افغانستان شاهد "اولین" های بسیاری بوده است مثل "اولین" خواننده زن در رادیو، "اولین" حضور زن در تلویزیون، "اولین" داستان نویس یا رمان نویس زن  اما اولین تیم ملی فوتبال زنان این کشورتنها دو سال پیش تشکیل شد.

همین نکته نمايانگر آن است که زنان افغان برای حضور در عرصه ورزش تا چه حد دچار مشکل بوده و هستند. با این همه اما، سه سال بعد از سقوط نظام طالبان دو تن از ٥ ورزشکار افغان شرکت کننده در المپیک آتن زن بودند. یک دونده و یک جودوکار.

در عین حال روی آوردن به ورزش در میان زنان افغان نيز روز به روز وسعت پيدا کرده ، به گونه ای که هم اکنون در کابل پایتخت افغانستان و نیز ولایاتی نظیر بلخ، بدخشان و هرات ده ها تیم اختصاصی زنان افغان در رشته های مختلف ورزشی تشکیل شده است.

 

 

این استقبال از ورزش البته از جهتی نیز به بازگشت شمار قابل توجهی از زنان و دختران مهاجر افغانی ارتباط دارد که در دیار مهاجرت به ورزش روی آورده اند. خصوصا این که در چند سال اخیر تیمی از زنان مهاجر افغان ساکن ایران، به عنوان نمایندگان افغانستان در رقابت های آسیایی مانند رقابت های پوسان (کره جنوبی) و نیز دوحه در قطر شرکت کردند و در رشته های مختلف ورزشی، عناوینی را نیز بدست آوردند.

 

همچنین  شماری از ورزشکاران زن افغان که ساکن کشورهایی نظیر آمریکا، آلمان، ایران و هند هستند در اقدامی مشترک خواهان گذراندن دوره های مربیگری شده اند تا با بازگشت به کشورشان به گسترش ورزش در میان زنان کمک کنند.

 

هم اکنون زنان  افغان در تدارک شرکت در بازی های آسیایی ٢٠٠٨ پکن هستند. البته پیش از این که بتوان در شرایط کنونی از زنان افغان انتظار قهرمانی و مدارج عالی را داشت، نفس حضور آنها در میدان های ورزشی - به دلیل شرایط ویژه افغانستان - قابل توجه است.

 

در افغانستان هنوز هم علی رغم تلاش سخت زنان برای تغییر وضعیت جاری جامعه و نیز حمایت های بین المللی از این روند، همچنان دیدگاه های محافظه کارانه و سنتی در اين زمينه مسلط است و زن ها "جنس دوم" به شمار می آیند.

 

فاطمه حمیدی قهرمان تکواندو و از زنان مهاجر افغان در ایران است که تاکنون در چندین مسابقه بین المللی شرکت کرده و موفقيت هائى نيز کسب کرده است. در گزارش مصورى که در اين صفحه مى بينيد او از خودش و از مشکلاتى که پيش روى زنان ورزشکار افغان است صحبت مى کند.

 

 

 



هنر قالی بافی مردم افغانستان

     با سرعت بالا ببینید  |       با سرعت پایین ببینید

"رسوم زنده" عنوان نمایشگاهی است که از چند روز پیش در باغ بابر کابل گشایش یافته است. اهمیت این نمایشگاه که در نوع خود اولین نمایشگاه از این دست است، در نمايش مجموعه ای از آثار مدرن هنرمندانی از سه کشور افغانستان، ایران و پاکستان در كنار يكديگر است.

بیش از ۵۰ اثر که از لندن، نیویورک، ملبورن، کابل، دبی، تهران و اسلام آباد به این نمایشگاه آورده شده در کاخ ملکه در منتهی الیه جنوبی باغ بابر به نمایش درآمده است. این کاخ پس از ویرانی در زمان جنگ، اکنون توسط بنیاد فرهنگی آقاخان بازسازی شده است.

آثار این نمایشگاه تركيبى از سنت و مدرنیته اند. تا جایی که از رسوم کلاسیک اسلامی گرفته تا مدرنیسم و پست مدرنیسم غربی را میتوان در این آثار مشاهده کرد.

آثار ارائه شده در این نمایشگاه که توسط هنرمندان معاصر آفریده شده اند، در واقع رویکردی جدید و امروزی به هنر خوشنویسی اسلامی، حروف نگاری، نقاشی مینیاتور، طرح های هندسی اسلامی، قالی بافی و نساجی را نشان می دهند. همچنین آثاری از هنرهای معماری، عکاسی و رسانه های جدید در منطقه را نیز می توان در میان این آثار مشاهده کرد.

کارهای تحسین برانگیزی از نقاشی مینیاتور مدرسه هنرها در لاهور پاکستان دیدی معاصر و امروزی است به مینیاتور سنتی. در آثاری ازعمران قریشی و نصرا لطیف قریشی از پاکستان و خادم علی از افغانستان می بینیم که بیشتر آنها هم میزان و هم موضوع نقاشی سنتی مينیاتور را تغییر داده اند و به تصویر سازی معاصر از طریق رسانه های جمعی، البته با موضوعات بیشتر سنتی رفته اند.

اما در آثار خوشنویسان ایرانی چون مجید عباسی، سعید مشکی و ژیلا پیکاک (ایرانی مقیم بریتانیا) استفاده از نوآوری هایی در گرافیک و متحرک سازی توسط تکنولوژی دیجیتال واقعاً برشکوه این نمایشگاه افزوده است.

یکی از عناصر مهم این نمایشگاه مشترکاتی است که در اکثر آثار به چشم می خورد. موضوع بیشتر آثار خودی است و رنگ و طرحی خودی دارد. به این معنا که در اکثر آثار از خطوط نستعلیق، شکسته، ثلث و نسخ استفاده شده است، از مینیاتور استفاده شده است و به عبارتی آثار این نمایشگاه برای بازدید کنندگان محلی بیگانه نمی نماید.

هنرمندانی امروزی، خطوطی آشنا، شکل هایی آشنا و حتا اشعار و نمادهایی آشنا و قدیمی را به زبان امروزی و ابزار امروزی برای ایجاد اثری آشنا به کار برده اند.

عنصر مشترک دیگر این نمایشگاه درونمایه اکثر این آثار است که رنگ و بوی اسلامی دارند. در بعضی آثار تذهیب به کار رفته و در بعضی دیگر رد پای محراب و مسجد و عرفان اسلامی را می توان دید.

ویژگی دیگر آثار این نمایشگاه پیچیدگی در فهم این آثار توسط مخاطب است که بر خلاف آثار کلاسیک مخاطب را به تفکر وا می دارد و با ایجاد پرسش هایی در ذهن او را به مشاركت در فهم اثر فرا می خواند. در آثار کلاسیک غالبا هنرمند ایده خود را بر مخاطب به نوعی تحمیل می کند.

البته، این پیچیدگی خود باعث عدم برقراری ارتباط میان مخاطب افغانستانی و آثار نیز می شود. چون نه از منتقد هنری چندان خبری هست که بتواند پلی باشد میان اندیشه هنرمند و مردم و نه مردم سواد کافی بصری و هنری برای درک پیام خالق اثر را دارند.

تفاوت عمده آثار هنرمندان این کشورها، بیشتر در استفاده از رنگ است. در اکثر آثار ایرانی از رنگ های ملایم و ترکیبی استفاده شده است و یا با رنگ های سفید و سیاه شکسته شده و همین طور خیال پردازی بیشتری در این آثار دیده می شود.

اما در آثار پاکستانی، به خصوص در آثار خانم عایشه خالد، بیشتر از رنگ های کلاسیک و خالص استفاده شده است. در این میان در کارهای  افغانستانی، گرچه از رنگ های ترکیبی بیشتری نسبت به آثار پاکستانی استفاده شده، اما گویا محیط و زندگی افغانستانی و اثرات جنگ و ناامنی و فقر روی این هنرمندان تأثیر خود را گذاشته و به همین دلیل بعضی از این کارها کمی شلوغ به نظر می رسد و رنگ ها به همان رنگ های کلاسیک نزدیکی بیشتری دارند.

افغانستان، پاکستان و ایران تاریخ فرهنگی مشترکی دارند. میراث مشترک آنها به دوران ما قبل تاریخ باز می گردد و حضور امپراتورهایی چون کورش، اسکندر مقدونی، چنگیز خان، تیمور لنگ، بابر شاه، و همینطور سلسله های ایرانی در این حوزه جغرافیایی، رسوم و میراث گرانبهای فرهنگی در زمینه های گوناگون موسیقی، ادبی، نقاشی، خوشنویسی، صنایع دستی و معماری را برای ساکنان این حوزه به ارمغان آورده است.

حتا هنوز هم بسیاری از آداب مهمان نوازی، رسوم ازدواج، جشن های باستانی و غذاهای سنتی مردمان این حوزه بسیار به هم شباهت دارند و مشترکات در آثار هنرمندان اين سه کشور نيز تأييدى بر وجود این اشتراکات فرهنگی است.

اما نکته در این جاست که گرچه معمولاً از اشتراکات فرهنگی بین مردمان این کشورها زیاد سخن بر زبان می آید، در عمل قرابت فرهنگی این سه کشور معمولاً به دست فراموشی سپرده شده است.

عمران قریشی، هنرمند پاکستانی که در این نمایشگاه شرکت کرده، می گوید:

"این سه کشور در سال های گذشته تعامل فرهنگی قابل توجهی نداشته اند. این نمایشگاه فرصتی برای درک متقابل ایجاد می کند که از این طریق می شود بر مشکلات دیگری نیز فایق آمد. دانش و فهم درباره فرهنگ های یکدیگر تعادل را در منطقه در پی خواهد داشت."

زلیخا شیرزاد، هنرمند افغانستانی که او هم در این نمایشگاه آثاری دارد، می گوید:

"من از طریق کارهایم نه تنها می خواهم که این مهارت های سنتی زنده بمانند، بلکه می خواهم با بیانی هنری آنها را به جهان معاصر پیوند دهم."

بدون شک چنین برنامه هایی زمینه ساز تعامل و تاثیر گذاری و تاثیر پذیری بیشتر فرهنگی است و می تواند به مردم منطقه کمک کند تا نقاط تشابه یکدیگر را بیابند و برای داشتن رابطه ای بهتر تلاش کنند.

در کنار ارائه آثاری از هنرمندان مطرح در سطح جهانی از این سه کشور، "رسوم زنده" استعدادهای جدیدی را نیز معرفی کرده است که ظاهراً یکی از اهداف برگزاری این نمایشگاه نیز بوده است، به خصوص هنرمندان افغانستان را که تا کنون فرصت چندانی برای نمایش آثارشان در سطح بین المللی نداشته اند.

این نمایشگاه تا تاریخ ۲۰ نوامبر سال روان به روی علاقه مندان باز خواهد بود و Turquoise Mountain (فیروزه کوه)، مؤسسه برگزارکننده این نمایشگاه بر آن است تا پس از کابل این نمایشگاه را در گالری ملی هنر اسلام آباد و موزه هنرهای معاصر تهران نیز به نمایش بگذارد.

تهیه این گزارش بدون همکاری موسسه "فیروزه کوه " و استاد علی بابا اورنگ که صحبت های ایشان را در گزارش مصور این صفحه می شنوید ممکن نبود. از هر دو سپاسگزاريم.

 

ناشران افغانستاني در ایران

در طول سی سالی که مردم افغانستان بطور وسیع در ایران زیسته اند، فعالیت آنها در دو عرصه چشمگیرتر بوده است: کار ساختمانی و كار فرهنگ. در واقع پناهندگان افغان یا از اعماق جامعه آمده اند یا از سرزمین شعر و داستان و ادب و فرهنگ. آمدن اهل فرهنگ افغانستان به ایران به خاطر زبان و فرهنگ مشترک امری طبیعی بود.

به نظر بسیاری، اهل فرهنگ افغانستان از سرزمین دیگری نیامده اند، در سرزمین خود از یک جا به جای دیگر کوچیده اند. در تمام طول تاریخ نیز چنین بوده است. شاعران و نویسندگان زبان فارسی یا در سرزمین کنونی افغانستان می زیستند یا در جغرافیای امروزی ایران.

در گذشته کسی شناسنامه و کارت هویت ملی نمی خواست. همین نزدیکی فرهنگی  سبب شد که علی رغم مشکلات بسیار، مولفان و نویسندگان افغان پس از آمدن به ایران نقش فرهنگی فعالی داشته باشند و در بدنه نشرو ادبیات شعر و داستانی ایران جایی در خور برای خود بازکنند.

برای نمونه می توان از مجموعه داستان 'در گریز گم می شویم' محمد آصف سلطان زاده یاد کرد که چند سال پیش برندۀ جایزه شد  یا از 'انجیرهای سرخ مزار' محمد حسین محمدی. حیف شد که سلطان زاده از ایران رفت و مقیم سوئد شد.

پاره ای دیگر از اهل فرهنگ افغان هم راه مهاجرت اروپا را در پیش گرفتند یا ناگزیر بدان تن دادند. با وجود این هنوز می توان یقین داشت که افغان ها از این پس، بخش مهمی از تولید کنندگان فرهنگ ایران خواهند ماند. از چند سال پیش به این سو، هر سال نوشتۀ یکی از نویسندگان افغان به دلایلی گل می کند و جایزه می گیرد.

جنگ در افغانستان هر مقدار هزینه روی دست ایرانیان گذاشته باشد، این فایده را هم داشته است که یک ژانر ادبی تازه در ایران به وجود آورد. ژانری که مخاطبان خود را یافته، رنگ خود بر ادب ایران زده، به بخشی از ادبیات امروز ایران بدل شده و دیگر از عرصۀ فرهنگ ایران زدودنی نیست.

پیش از این ايرانى ها با افغان ها مانند همسایگان دیگر خود زندگی می كردند. همسایگانی که هیچ خویشاوندی با یکدیگر ندارند. اما جنگ و پناهندگی افغان ها به ایران بار دیگر آن خویشاوندی تاریخی را مستقر کرد.

نه تنها در عرصۀ شعر و داستان که افغان های با فرهنگ در چند ده سال اخیر، در زمینۀ مطبوعات نیز الگوهای درخشانی از خود به یادگار گذاشته اند. مجله 'درّ دری' که توسط گروهی از کارگزاران فرهنگ افغان در ایران منتشر می شد، حقیقتا الگویی بود که بسیاری از ایرانیان اهل فرهنگ نیز می توانستند از سطح فکری و زبانی آن تقلید کنند.

کار نشر،عرصۀ دیگری از فرهنگ است که افغان ها در آن فعالند. با رشد نسل دوم و سوم مهاجران افغان، حضورشان نیز در عرصۀ فرهنگ و نشر چشمگیرتر شد.  یکی از کسانی که از پیشگامان کار نشر در میان افغان ها درایران است محمد ابراهیم شریعتی است. او که کار نشر را در دهۀ هفتاد در تهران دایر کرد، خود را از نظر فرهنگی ازهر ایرانی، ایرانی تر می داند.

بازار نشر افغان‌هاى مقيم ايران را مى توان به سه دوره بخش كرد:
١. در دهه ٦٠  انتشاراتى مانند ترانه در مشهد و سبحان در قم به شكل پراكنده آثاری را منتشر مى‌كردند.
٢.  با شروع دهۀ ٧٠  به کمک حوزه هنرى تهران (سوره مهر) زمينه اى برای رشد نویسندگان مهیا شد که به نشر اشعار ابوطالب مظفرى، محمد كاظم كاظمى، داستان های اسحاق شجاعى و خاطرات حمزه  واعظى منجر شد.
٣. از اواخر دهۀ ٧٠ با آغازکار انتشارات عرفان،  نشرآثار نویسندگان افغان در ايران وارد مرحله جديدى شد.
از نظر موضوعي نيزمی توان گفت که  آثار منتشره افغان ها دردهه ٦٠ باشعر آغازشد، و بعد دردهه ٧٠ به سوی داستان رفت که هنوزهم ادامه دارد.

شاید بتوان جواد خاوری، علی پیام، اسحاق شجاعی و محمد حسين محمدى را از موفق‌ترين چهره هاى  حوزه ادبيات داستاني شمرد. مجموعه داستان 'انجیر های سرخ مزار'  نوشته  محمد حسین محمدی سال گذشته موفق شد جایزه داستانی گلشیری را از آن خود کند.

محمدكاظم‌كاظمى يكى از شاعران و نويسندگان برجسته افغان در ايران می گوید: " در حوزۀ توليدات فرهنگى بيشترين درخشش مهاجران افغان در زمينۀ شعر و قصه بوده است. همان طور كه به صورت نمونه در بسياري از جشنواره‌ها مى ‌توانيد حضور نويسندگان و شاعران افغان را ببينيد كه حتى برخى از آنها توانسته‌اند مقام‌هاى كشورى كسب كنند."

كاظمي چاپ مجله‌ها را يكى از بهترين راه هاى پيشرفت مى‌داند : " ما حدود پنجاه عنوان مجله در دهه‌هاى شصت و هفتاد در زمينه‌هاى مختلف منتشر مى‌كرديم كه با خاتمه يافتن جنگ در افغانستان تعداد بسيارى از آنان به داخل کشور منتقل شدند و در حال حاضر شايد بتوان از نشريه " در درى" كه اخيرا با نام "خط سوم" منتشر مى‌شود، به عنوان يكى از معروف‌ترين آنها  نام برد.  شايد اين يكى از مهم‌ترين راه هاى پيشرفت ما بود".

در کنار شعر و داستان، این را هم باید افزود که بسیاری از نویسندگان افغان درایران، در دهه ٨٠ به کارهای فکری پرداختند و در زمینه نو اندیشی دینی، سنت و مدرنیته، دموکراسی و حقوق بشر آثار ارزنده ای تولید کردند. این نویسندگان و همفکرانشان در سال هاى اخير پیشگام جنبش نوین فکری و ادبی افغانستان شده اند. 

حرف هاى ابراهيم شريعتى، مؤسس و مدير نشر عرفان، را در گزارش مصور اين صفحه ببينيد.

     با سرعت بالا ببینید  |       با سرعت پایین ببینید

هرات، شهر کتاب و هنر
 

 مسافری که کو به کو به دنبال کتابی از محمد مجتهد شبستری، یکی  از اندیشمندان معاصر ایران، می گشت  گذارش به شهر هرات افتاد.  وارد یکی از کتابفروشی ها در نزدیکی مسجد جامع هرات شد. جوانی را دید که در کتابفروشی اش و درمیان صد ها جلد کتابی که برای فروش گذاشته، غرق در خواندن کتابی است.

مسافر پس از نگاه به کتاب ها از کتابفروش پرسید که کدام کتاب را دارید؟ کتابفروش سرش را بلند کرد و در پاسخ گفت که تنها یک نسخه. از قضا کتاب روی دست فروشنده همانی بود که مسافر ما دنبالش می گشت. سراسیمه پرسید: "قیمت این کتاب چند است؟" فروشنده گفت: " تنها نسخه ای که دارم همین است و این هم فروشی نیست. چون خودم دارم می خوانمش." مسافر که حدیث عشق هراتی ها به کتاب و کتاب خوانی را شنیده بود، خودش واقعیت آن را لمس کرد.

شاید شوق و ولع مردم هرات به کتابخوانی در گذشته پربار فرهنگی این منطقه ریشه دارد که به هزاران سال پیش برمی گردد. در عهد هخامنشیان به این منطقه "هریوا" می گفتند و بن واژه آن برگرفته از نام رود "هری" است که در زبان ایرانی باستان به معنای "تیز و شتابان" است.

هرودت، پدر تاریخ یونانی، از وادی بارور هرات به عنوان "سبد نان آسیای میانه" نام می برد. چه پیش از اسلام و چه بعد از آن هرات از مراکز علم و فرهنگ و قدرت در منطقه بوده است. بعد از ورود اسلام چهره های برجسته ای چون خواجه عبدالله انصاری، عبدالرحمان جامی، علیشیر نوایی، شاه عباس صفوی، ملکه گوهرشاد، کمال الدین بهزاد و بسیاری دیگر در این شهر زاده و پرورده شده اند.

هرات روزهای ما، به مانند همه دیگر شهرهای افغانستان، در حال بیرون آمدن از زیر گرد و غبار جنگ های طولانی است. با وجود این، در هیچ شهر دیگر افغانستان نمی توان این همه دکان و فروشگاه های کتاب، کتاب خانه ها و مردم مشتاق کتاب خوانی را دید.

حتا در سال های تاریک سلطه طالبان که تحصیل زنان و دختران ممنوع بود، زن ها در هرات به طور زیرزمینی تحصیل و تدریس می کردند و حتا گواهی نامه انتقال از یک کلاس به کلاس دیگر را صادر می کردند.

با وجود این، درصد بالای بی سوادی (بر اساس برخی آمار: نزدیک به هفتاد درصد جمعیت بالای پانزده سال) و فقر، از عوامل عمده این حقیقت تلخ است که افغانستانی ها از جمله ملت های کم خوان جهان به شمار می آیند.

آمار قابل استنادی از میزان کتابخوانی در سال های بحرانی افغانستان وجود ندارد، همچنان که در حال حاضر نیز بیشتر آمار، برآوردی است؛ اما شاید تعجب کنید اگر گفته شود در دوره طالبان - که بسیاری از مردم افغانستان آن را سیاه ترین فصل تاریخ کشور خود می دانند - کتابخوانی، بیشتر در میان افغانستانی ها رواج داشت.

کتاب و دیگر هیچ

در آن دوره، حوزه سرگرمی های مردم افغانستان، به ویژه جوانان، بسیار محدود بود. طالبان فعالیت تمام رسانه های دیداری را ممنوع اعلام کرده و رسانه های شنیداری را در کنترل خود داشتند.

موسیقی در آن دوره حرام پنداشته می شد و از فعالیت سینماها و سالن های نمایش تئاتر هم جلوگیری می شد. حتی روزنامه ها و مجلات هم، باید بدون عکس چاپ می شد. طالبان اینترنت را نیز پیش از اینکه نامی از آن به گوش افغان ها برسد، به دلیل اینکه توان کنترل آن را نداشتند، ممنوع کردند.

در چنین وضعیتی، کتاب در ردیف سرگرمی های معدود جامعه قرار داشت. زنان و دخترانی که از کار و فعالیت اجتماعی، و مهم تر از آن از تحصیل بازمانده و خانه نشین شده بودند، مردانی که به فعالیت های اقتصادی، از جمله کار در بازار و فروشندگی مشغول بودند و پسران دانش آموز که موضوعات تحصیلی آنها، از سوی حاکمان جامعه، بیشتر به مضامین دینی محدود شده بود، اوقات فراغت خود را با کتاب می گذراندند.

البته، ناگفته نباید گذاشت که کمیت کتابخوانی در آن دوره، اگرچه در اثر جبر زمان گسترش یافته بود، اما کیفیت مطالعه چندان قابل توجه نبود. بیشتر کتاب هایی که در آن دوره در افغانستان خرید و فروش و دست به دست می شد، آثار عامه پسند پلیسی و عشقی نویسندگان دهه های چهل و پنجاه ایرانی بود.

اقبال جامعه افغانستان نسبت اینگونه آثار، باعث شده بود که چاپخانه های افست پاکستانی، دست به بازچاپ انبوه کتاب هایی از این نوع، از روی نسخه اصلی آنها بزنند که البته، کیفیت چاپ و کاغذ مورد استفاده آنها در مقایسه با نسخه های اصلی، بسیار پایین بود.

انفجار رسانه ای

پس از طالبان، درهای جامعه تاریک و بدون صدا و تصویر افغانستان، به یکباره به روی رادیوها و تلویزیون های تفریحی، روزنامه ها و مجلات رنگارنگ با عکس هایی جذاب  از هنرپیشه های هندی، غربی، ایرانی و عربی، تلویزیون های ماهواره ای و فیلم های ویدئویی گشوده شد. این هجوم رسانه ها، جامعه افغانی را ذوق زده کرد و کتاب را به حاشیه راند.

اکنون شش - هفت سال از آن انفجار رسانه ای در جامعه افغانستان می گذرد و هیجان اولیه جوانان دختر و پسر افغانستانی به آثار تفریحی ظاهراً به سرحد اشباع رسیده است. در این اواخر، می توان شاهد بازگشت کتاب به سبد خرید آنها بود.

در هرات، شهری که شاهد بیشترین فعالیت های فرهنگی در افغانستان، پس از کابل است، کتابفروشی به حرفه پردرآمدی تبدیل شده است. "کتابخانه عامه" این شهر رنگ و روی تازه ای به خود گرفته، به هیات کتابخانه های مدرن درآمده و حتی با کمک اینترنت، به کتابخانه های جهان خارج پیوند یافته است. 

از همه مهم تر، کیفیت کتابخوانی نیز رشد کرده است. اگر در زمان طالبان، بیشترین توجه به کتاب های عشقی و پلیسی بود، اکنون کتاب هایی در حوزه های دانش کامپیوتر، زبان انگلیسی و اندیشه های نو، خریداران زیادی دارد.

     با سرعت بالا ببینید  |       با سرعت پایین ببینید

سفر به قلب یک غار
 

 
پیش از اینکه به هرات سفر کنم، در مورد کروخ و طبیعت زیبا و دست نخورده آن خیلی چیزها شنیده بودم، هر کسی برایم افسانه ای گفته بود، اما آنچه خودم در کروخ دیدم و حسی که از کرخ در یک روز آفتابی بهاری برایم دست داد، از همه این افسانه ها متفاوت بود و خیلی زیباتر بود.

بهار در کـُروخ زیباست. اگر می خواهید بهار واقعی را حداقل در جغرافیای افغانستان تجربه کنید، حتما باید کروخ را ببینید.

در این شهرک که در حدود سی کیلومتری شمال شرقی هرات، در ادامه دامنه های کوه دیوندر موقعیت دارد، زمین و کوه و آب و سبزه و درخت، همه دست به دست هم داده و سرگرم میزبانی آدم ها هستند.

اینجا طبیعت، فرش سبزی را زیر پای میهمانان خود هموار کرده، از درخت های انبوه و کهنسال، سایه بان زده و برای اینکه زیبایی کروخ را استثنایی کند، غار بزرگی را به شکل افقی در کمر یک کوه بزرگ سنگی ایجاد کرده که هر تازه واردی را به حیرت می اندازد.

این غار بزرگ در بخشی از کروخ موقعیت دارد که به نام "دهنه غار" مشهور است و حیرت انگیزتر اینکه روزهای جمعه و گاهی هم در روزهای میان هفته، دهها نفر در درون این غار که هم سقف آن از سنگ است و هم زمین آن، جمع می شوند، موسیقی برپا می کنند، رقص و پاکوبی می کنند، غذا می پزند و تفریح می کنند.

از درون این غار، طبیعت دست نخورده کرخ جلوه عجیبی دارد. تپه های خاکی کروخ، سرخ رنگ است و آسمان آبی که لکه های سفید ابر در آن شناور است، آمیزش رنگ ها را چنان به نمایش می گذارد که گویی در برابر یک تابلوی بزرگ هنری قرار دارید.

بدون زنان

کروخ هر آنچیزی را دارد که یک تفریحگاه خوب باید داشته باشد: طبیعت زیبا، آب و هوای مناسب و تاریخ کهن... اما آنچه هر تازه واردی را تا حدی به تعجب وا می دارد این است که به مشکل می توان حتی یک زن را در این تفریحگاه سراغ گرفت.

محیط این تفریحگاه، به شدت مردانه است. اگر خانواده هایی هم به این محل آمده اند، تلاش کرده اند تا حدامکان در محلی به تفریح بپردازند که بدور از رفت و آمد دیگران باشد و در نتیجه این گوشه گیری، این خانواده ها هرگز نمی توانند از طبیعت زیبای کروخ، چون دیگران لذت ببرند.

مردانی که در یک روز جمعه برای تفریح به کروخ آمده بودند، برایم گفتند که آنان خانواده های خود را در روزهای میان هفته به اینجا می آورند، چون به گفته آنان، در روزهای میان هفته، کروخ به اندازه جمعه ها مزدحم نیست و آنان می توانند با خانواده های خود آزادانه تر تفریح کنند.

اما به گفته این مردان، به دلیل اینکه در روزهای میان هفته، آنان مجبور هستند به کارهای دفتری و شخصی خود رسیدگی کنند، کمتر اتفاق می افتد که به جز روز جمعه، تصمیم به تفریح در بیرون شهر هرات بگیرند.

در نتیجه، طبیعت زیبای بهاری در کروخ، همه سهم مردان می شود.

تاریخ کهن

در آثار معتبر تاریخی، در مورد پیشینه کروخ و اینکه دهنه غار، از چه زمانی در اینجا بوجود آمده، کمتر پرداخته شده است، اما آنچه واضح است اینکه کروخ از نظر تاریخی، پیشینه بسیار طولانی دارد.

برخی از مردم هرات باور دارند که دهنه غار، زمانی از عبادتگاه های نیاکان مردم کروخ بوده است. و در برخی نوشتارها هم، تاریخ نگاران ابراز عقیده کرده اند که این غار، محلی برای عبادت زردشتیان بوده است.

در بخش غربی غار، مسجد کوچکی وجود دارد و به دلیل موجودیت ریگ ها و سنگ های سرخ رنگ در اطراف این غار، تاریخ نگاران باور دارند که زردشتیان در همین جا به عبادت می پرداخته اند و بعدها با گذشت زمان، این عبادتگاه به یک مسجد تغییر چهره داده است.

همچنین تاریخ نگاران باور دارند که در کنار کروخ، زمانی شهری به نام "تازیاب" بوده که در حمله مغولان ویران شده است...

با توجه به آثار کهنی که در آن از کروخ یاد شده، به نظر می رسد قدامت تاریخی این شهر به زمانهای قبل از میلاد مسیح برمی گردد.

به طور مثال، در زین الاخبار گردیزی که در ۴۴۰ هجری تالیف شده و یا در تاریخ سیستان که در ۴۴۵ هجری تالیف شده، به شکل مفصل به کروخ پرداخته شده است.

کروخ، به دلیل داشتن آب فراوان، همیشه سرسبز و زیبا بوده و شاید هم به همین دلیل، در سیر تاریخ، از این شهرک به عنوان یکی از بهترین تفریحگاه های هرات نام برده اند.

مينه سنجر و رويدا عابدى دو متعلم مدال آور کشور 

شاگردان ليسه عالى نسوان افغان ـ ترک در المپياد (Inepo) که در تاريخ ٣١ مارچ در شهر باکو مرکز آذربايجان تدوير يافت، توانستند در بين ٣٦ کشور جهان با کسب دو مدال طلا مقام اول را به دست آورند.
به گزارش گروه علوم و فن آوری راه نجات به نقل از آژانس خبرى پژواک، در اين مسابقات که از سه سال به این سو، جهت ارزيابى بهترين استعداد شاگران مکاتب کشور هاى جهان راه اندازى مي گردد؛ سال روان افغانستان مقام اول، امريکا مقام دوم و هندوستان و پاکستان مقام سوم را از آن خود نمودند.
شکيلا قدير زاده، معاون ليسه عالى نسوان افغا ن ـ ترک در حالي که اين افتخار را براى مردم افغانستان تبريک گفت، افزود که اين موفقيت آن ها را اميدوار مي سازد تا بيش تر در عرصه تعليم و تربيه اولاد معارف از طريق اين مکتب کوشش نمايند.
وى گفت: «مکاتب افغان ـ ترک در ٢١ کشور جهان وجود دارد که توسط مردم ترکيه تمويل ميگردد.»
قديرزاده در مورد قدامت ليسه عالى افغان ـ ترک اضافه نموده گفت، که مکتب سه سال قبل، با تشکيل سه صنف و ٩٠ شاگرد در ليسه الفتح کابل شروع به فعاليت نمود و اينک باتکميل تعمير جديد آن در چهاراهى سرسبزى نقل مکان نموده که در آن ٤٦٠ شاگرد تحت نظر ٢٨ استاد مصروف آموزش اند.
     رويدا عابدى، شاگرد صنف يازده اين ليسه که از صنف اول تاکنون اول نمره است يکى از اين برنده گان است؛ وى انگيزه موفقيت خويش را در پي گيرى دروس و زحمت کشى استادان مکتب عنوان نموده گفت: «در وجود هر انسان خداوند هنر را آفريده که هر فرد از هنر خويش واقف است؛ علت پيروزى من هم علاقه مندى شايان من به خواندن مضامين ساينسى و توجه استادانم بود که من توانستم در اين المپيا مقام اول را براى کشور خويش به دست آورم!»
    مينه سنجر، متعلم صنف يازده اين ليسه نيز با لبخندی که روى لب داشت، گفت: «از اينکه ميان ٣٦ کشور مقام اول را به دست آورديم، جاى افتخار براى ماست؛ زيرا کشور ما سال ها تحت اسارت سايه شوم جنگ قرار داشت. ما دختران نمي توانستيم درس بخوانيم تا استعداد ما آشکار شود؛ اينک که الحمد لله به يارى خداوند زمينه تحصيل براى ما فراهم گرديده، جهانيان را از استعداد خود آگاه مي سازيم!»
وى با اعتماد و اطمينانى که در چهره اش مشاهده مي شد افزود که کشور عزيز ما سال ها بحيث يک کشور جنگ زده و عقب مانده در ميان کشورهاى جهان بود، امروز ما اطمينان مي دهيم هرگاه جنگ نباشد با سعى و کوشش کشور خود را در حد تعالى و ترقى آن برسانيم.
و اين درحالي است که سال گذشته، نيز يک تن از متعلمين اين ليسه بنام «پشتنه» در المپياى ترکى که درعرصه زبان و ادبيات ترکى راه اندازى شده بود، مقام نخست را از آن خود کرد.
 

وزیر امور زنان در حین اهدای مدال به شاگردان مدال آور کشور درمحفل تشویقی

منبع:
روزنامه راه نجات و
آژانس خبرى پژواک
 

قاچاق آثار باستانی در بامیان

مقامات ولایت بامیان از قاچاق آثار باستانی این ولایت خبر می‌دهند. از چندسال پیش آثار تاریخی و سنگهای گران‌بهای این ولایت ازسوی افراد ناشناس به بیرون از کشور قاچاق می‌شوند. این در حالی‌است که بامیان در فهرست میراث فرهنگی جهان نیز جاي گرفته است.

 بامیان ولایتي تاریخی و کهن است که موجودیت پیکره‌های بودا، شهر غلغله، شهر ضحاک و بند امیر اهمیت ویژه ای به این ولایت بخشیده است. مقامات در این ولایت می‌گویند که در کنار اینها بامیان دارای معدن سنگهای گران‌بها نیز مي‌باشد که تاکنون شمار زیادی از آن استخراج نشده است.
به گفته وزارت فرهنگ، قاچاق آثار تاریخی به بیرون از کشور صدمه بزرگی به این ولایت وارد کرده است. سیدجمال فکوری، نماینده بامیان در پارلمان می‌گوید که از زمان سقوط طالبان ما همیشه شاهد قاچاق آثار از بامیان بوده‌ایم و متاسفانه دولت مرکزی اقدامات مؤثری انجام نداده است.
جواد ضحاک، رئیس شورای ولایتی بامیان می‌گوید که بامیان شهری باستانی است و در هرجای آن آثار تاریخی به چشم می‌خورد اما جلوگیری از قاچاق این آثار بسیار مشکل است.

حبیبه سرابی، والی بامیان می‌گوید که پولیس و امنیت ملی در قسمت قاچاق این آثار همکار بوده است اما باز هم نگرانی در مورد قاچاق این آثار وجود دارد. ژنرال محمدعوض نصیری، فرمانده پولیس بامیان می‌گوید که تدابیر ویژه‌ای را برای جلوگیری از قاچاق آثار تاریخی در دست دارد.
به‌تازگی نیز یک قلعه تاریخی در این ولایت کشف شده است. به گفته نجیب الله احرار، رئیس اطلاعات و فرهنگ ولایت بامیان و براساس گزارشات ابتدائی باستان‌شناسان این قلعه یک‌هزار و هشتصد سال قدامت دارد و مربوط به دوره بودایان می‌باشد.

به گزارش شبکه تلویزیونی طلوع، قاچاق و کاوش‌های خودسرانه معادن و سنگهای قیمتی در کشور پس از سالهای جنگ در بیرون از کشور به یک فرهنگ مبدل شده است. قاچاق آثار از سایر ولایات نیز نگرانی دولت را برانگیخته است و این کار افزایش نیز یافته است.

منبع:afghanistanhistory.ne

 اعمار مجدد مقبره گوهرشاد بیگم در هرات

مرحله‌ی ابتدایی ترمیم مقبره گوهرشاد بیگم در ولایت هرات توسط بخش علمی فرهنگی سازمان ملل و با کمک مالی کشور ناروی آغاز شده است.

مسئولان یونسکو می‌گویند: قسمتهایی از این مقبره تاریخی در این مرحله بازسازی خواهد شد.

سازمان یونسکو از دولت ازبکستان نيز خواسته است تا ساختمان مقبره امیرعلی شیرنوایی را که پنج سال قبل تخریب کرده است دوباره بازسازی کند.

این اولین مرحله‌ی کار ترمیم مقبره‌ی گوهرشاد در هرات است که كار اجرايي آن توسط سازمان یونسکو آغاز شده و قرار است در این مرحله گنبد دو طبقه و نقاشی‌های داخل ساختمان این آبده‌ی تاریخی بازسازی شوند.

خبرگزاري صداي افغان اعلان كرد: ایمل رسولی مشاور و هماهنگ‌کننده فعالیت‌های سازمان یونسکو در افغانستان می‌گوید: این مرحله حدوداً دوازده روز ادامه خواهد داشت و اجراي مرحله‌ی دوم نيز دوماه را دربر خواهد گرفت.

وی می‌گوید: یونسکو در سه نقطه‌ی این بنا نیز با همکاری وزارت اطلاعات و فرهنگ حفریات باستان شناسی انجام داده و این حفریات نتایجی را نیز درپی داشته است.

آقای ایمل گفت: دولت ناروی تمام هزینه‌ی این ترمیم‌ها را در بنای گوهرشاد پرداخت می‌کند.

بنای دیگری که در چند متری گنبد گوهرشاد بود و اکنون وجود ندارد مقبره‌ی امیر علی شیر نوایی است که پنج سال قبل توسط دولت ازبکستان تخریب شد.

یونسکو می‌گوید: دولت افغانستان باید از طریق دیپلماتیک با دولت ازبکستان گفتگو کند و از آنها بخواهد تا طرح جدیدی را که دولت افغانستان، ازبکستان و سازمان یونسکو برای ساختن دوباره‌ی این بنای تاریخی قبول کرده‌اند را به اجرا درآورد.

مقبره گوهرشاد یکی از ده‌ها بنای تاریخی درحال فروپاشی در هرات است و میان چند مناره‌ی مصلای باقی مانده قرار دارد که در زمان تیموری‌ها بنا شده و بیش از پنج‌صد سال قدمت تاریخی دارد.

با اين‌حال یکی از مناره‌های این بنای باستانی کج شده و نگرانی‌هایي را براي مسئولان اداره‌ی حفاظت از آبده‌های تاریخی افغانستان و سازمان‌هاي بين‌المللي به‌دنبال داشته است .

شدت اين نگراني‌ها به اندازه‌اي است كه مسدود شدن يكي از خیابان هرات که از میان مناره‌های مصلا و از کنار مقبره گوهر شاد می‌گذرد از جمله شروط اساسی سازمان یونسکو برای ثبت آبده‌های این شهر در لیست میراثهای فرهنگی جهان عنوان شد.

منبع:/afghanistanhistory.net

وطنم دوباره اینک

وطنم دوباره اینک تو و شانه های پامیر                        بتکان ستاره هاراکه سحر شود فراگیر

بتکان ستاره هارا که ستاره های این شهر                   همه یاد گار زخم اند همه یاد گار زنجیر 

من و یاد روزگاری که شکوه بلخ و غزنین                       شده بودعین مهتاب به درخشش جهان گیر

منم و امید روزی که تورا چنان ببینم                             که شوی چوبال طاووس به هزار رنگ تصویر 

گل گندم و شقایق بدمد ز دشت هایت                        ز بلند شانه هایت شود آفتاب تکثیر

وطنم مباد روزی که کسی ز غنچه هایت                       به فراقت اشک ریزد ز غمت شود گلوگیر

   سروده ی : قنبر علی تابش